พระราชวังโปตาลา (Potala Palace: 布达拉宫: ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་) พระราชวังป้อมปราการบนดินแดนหลังคาโลก พระราชวังโปตาลาตั้งอยู่ในกรุงลาซา เขตปกครองตนเองทิเบต เดิมถูกใช้เป็นพระราชวังฤดูหนาวขององค์ดาไลลามะ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมในฐานะกลุ่มโบราณสถานพระราชวังโปตาลาในลาซาจากองค์การยูเนสโกเมื่อปี 1994 (ร่วมกับวัดโจคังและพระราชวังโนร์บูกลิงกา)


พระราชวังโปตาลา (Potala Palace: 布达拉宫: ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་)
ภาพ: CGTN

พระราชวังโปตาลามีความโดดเด่นงดงามด้วยสถาปัตยกรรมทิเบตแบบดั้งเดิม ตั้งอยู่ที่ความสูง 3,700 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล สร้างขึ้นตามบัญชา "พระเจ้าซรอนซันกัมโป" (Songtsan-Gampo: སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་) ปฐมกษัตริย์ผู้ศรัทธาและนำพุทธศาสนาเข้าสู่อาณาจักรทิเบตอย่างเป็นทางการ โดยใช้เวลาในการก่อสร้างนานเกือบ 50 ปี จึงแล้วเสร็จ

โครงสร้างของพระราชวังเป็นป้อมปราการเรียกว่า "วังซ้อนวัง" เพื่อป้องกันการรุกรานจากภายนอกเหมือนกับพระราชวังอีกหลายแห่งในทิเบต พระราชวังมีทั้งหมด 13 ชั้น รวมห้องหับมากกว่า 1,000 ห้อง แบ่งออกเป็นสองส่วน (ตามสีผนัง) ได้แก่ "ตำหนักขาว" และ "ตำหนักแดง"

"ตำหนักขาว" คือ ส่วนพระราชวังชั้นนอก ใช้เป็นที่ประทับขององค์ดาไลลามะผู้เป็นศูนย์รวมจิตใจทั้งทางศาสนาและอาณาจักร ภายในมีจิตรกรรมฝาผนังกว่า 600 ภาพ ม้วนภาพเขียนกว่า 10,000 ชิ้น พระสูตร เอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์ โบราณวัตถุทำจากเงินและทองคำอีกจำนวนมาก

สูงขึ้นไปทางตะวันตกเป็นที่ตั้งของพระราชวังชั้นในคือ "ตำหนักแดง" สร้างเพิ่มเติมเข้าไปเมื่อปี 1690 - 1694 ใช้เป็นที่พำนักของลามะ พระสงฆ์และเป็นสถานทีประกอบพิธีกรรมทางศาสนาซึ่งภายในมีสุสานพระศพของดาไลลามะองค์ก่อนๆ

วิหารที่เก่าแก่ที่สุดของพระราชวัง ได้แก่ "วิหารพระอวโลกิเตศวร" อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของตำหนักแดง สถานที่ประดิษฐานพระรูปเคารพพระเจ้าซองเซนกัมโป เจ้าหญิงเหวินเฉิง (มเหสีชาวจีน) และพระนางภริกุฏี (มเหสีชาวเนปาล) เดิมทีพระเจ้าซองเซนกัมโปตั้งใจสร้างที่นี่เพื่อเป็นตำหนักของมเหสีทั้งสองเท่านั้น แต่ด้วยความเลื่อมในศรัทธาในพุทธศาสนาจึงใช้ที่นี่เป็นสถานที่ศึกษาพระธรรมจนกลายเป็นศูนย์กลางพุทธศาสนาที่สำคัญของทิเบต