"ตำนานงูขาว" (Legend of the White Snake) หรือ "นางพญางูขาว" (Madam White Snake) ตำนานความรักต้องห้ามระหว่างมนุษย์กับปีศาจ เดิมเป็นการสะท้อนเรื่องราวของความดีและความชั่ว แต่เมื่อเวลาผ่านไปมีการเล่าขานและวิวัฒนาการกลายเป็นเรื่องราวความรักโรแมนติก
นางพญางูขาวเป็นนิทานพื้นบ้านในเมืองหังโจวที่แพร่หลายไปทั่วประเทศจนกลายเป็นตำนานที่ถูกเล่าขานกันเรื่อยมาโดยมีการนำมาดัดแปลงสร้างเป็นทั้งซีรีส์และภาพยนตร์เผยแพร่ไปทั่วโลกจึงทำให้นิทานพื้นบ้านของชาวเมืองหังโจวเรื่องนี้กลายเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย
สำหรับเรื่องราวที่ปรากฏในตำนานจะกล่าวถึง "สวี่เซียน" (Xu Xian: 许仙) บัณฑิตหนุ่มคงแก่เรียนผู้มีกิริยาสุภาพอ่อนโยน สวี่เซียนได้พบกับสตรีผู้งดงามนาม "ไป๋ซู่เจิน" (Bai Suzhen: 白素貞) แล้วเกิดตกหลุมรักโดยไม่รู้ว่าตัวจริงของไป๋ซู่เจินเป็นปีศาจงูขาวจำแลงกายมาในรูปลักษณ์ของมนุษย์โดยจะสวมชุดโทนสีขาว
ไป๋ซู่เจินบำเพ็ญตบะมาเป็นเวลานับ 1000 ปี เพื่อเป้าหมายในการบรรลุสู่หนทางการเป็นเซียน นางมักจะปรากฏตัวคู่กับสาวอีกหนึ่งนางในชุดสีเขียวนาม "เสี่ยวชิง" (Xiaoqing: 小青) ซึ่งเป็นปีศาจงูเขียวบำเพ็ญตบะ 500 ปี โดยเสี่ยวชิงให้ความนับถือไป๋ซู่เจินเป็นพี่สาวและมักติดตามนางไปด้วยทุกที่
ไป๋ซู่เจินละทิ้งตบะพันปีเพื่อใช้ชีวิตฉันท์สามีภรรยากับสวี่เซียนและมีทายาทด้วยกัน แต่ความรักอันบริสุทธิ์ถูกขัดขวางโดย "ฝาไห่" (Fahai: 法海) พระเถระผู้มีวิชาอาคมแก่กล้าที่ต้องการทำตามกฎสวรรค์ด้วยการเปิดเผยตัวตนที่แท้จริงของไป๋ซู่เจินออกมา
แม้สวี่เซียนจะรู้แล้วว่าไป๋ซู่เจินเป็นปีศาจงูจำแลงกายลงมาแต่ความรักของเขายังคงไม่เปลี่ยนแปลง ทางด้านไป๋ซู่เจินยังคงยืนกรานที่จะใช้ชีวิตร่วมกับสวี่เซียนต่อไป ฝาไห่จึงไล่ล่าและจับไป๋ซู่เจินจองจำเอาไว้ใต้เจดีย์เหลยเฟิงริมทะเลสาบซีหูเพื่อแยกมนุษย์และปีศาจออกจากกันไปตลอดกาล...
นอกจากตำนานรักของไป๋ซู่เจินแล้วก็ยังมีการนำเรื่องราวของเสี่ยวชิงที่ต้องการช่วยเหลือพี่สาวมาสร้างเป็นอีกหนึ่งตำนานรักในชื่อ "นางพญางูเขียว" โดยเป็นการนำเสนอในอีกแง่มุมหนึ่งที่ทำให้เสี่ยวชิงเข้าใจว่าเหตุใจพี่สาวจึงละทิ้งการบำเพ็ญและเลือกที่จะใช้ชีวิตกับคนรัก