เขื่อนสามผา (Three Gorges Dam: เขื่อนซานเสียต้าป้า: 长江三峡大坝) ระบบชลประทานอเนกประสงค์ขนาดใหญ่ที่สุดในโลก เขื่อนสามผาเป็นเขื่อนคอนกรีตถ่วงน้ำหนักขวางแม่น้ำแยงซีในเมืองอี้ชาง มณฑลหูเป่ย สาธารณรัฐประชาชนจีน สร้างขึ้นด้วยเม็ดเงินลงทุนมหาศาลราว 1 ล้านล้านบาท


เขื่อนสามผา (Three Gorges Dam: เขื่อนซานเสียต้าป้า: 长江三峡大坝)
ภาพ: China Xinhua News

เขื่อนสามผามีความยาว 2,309 เมตร สูง 185 เมตร ครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่นครฉงชิ่งมาจนถึงเมืองอี้ชาง กักเก็บน้ำได้ 3.93 หมื่นล้านลูกบาศก์เมตร สร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นปราการป้องกันอุทกภัยและบริหารจัดการกระแสน้ำจากแม่น้ำแยงซี รวมทั้งผลิตกระแสไฟฟ้าพลังงานสะอาด

บริเวณเขื่อนสามผาติดตั้งเครื่องกำเนิดไฟฟ้าจำนวน 32 เครื่อง เคยทำสถิติผลิตกระแสไฟฟ้าได้สูงถึง 1 แสนล้านกิโลวัตต์ต่อชั่วโมง

เมื่อโครงการก่อสร้างเขื่อนเริ่มขึ้นในปี 1994 มีการอพยพประชาชนในพื้นที่และบริเวณใกล้เคียงเพื่อเปิดเส้นทางราว 1.3 ล้านคน ผลการสร้างเขื่อนทำให้เกิดอ่างเก็บน้ำความยาว 600 กิโลเมตร มีประตูเรือสัญจรห้าระดับใช้เป็นเส้นทางโดยสารและขนส่งสินค้าเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจที่สำคัญของแม่น้ำแยงซี

แม้เขื่อนสามผาจะช่วยแก้ปัญหาภัยแล้งและอุทกภัยที่สร้างความเสียหายมานับสองพันปี แต่ยังคงมีความกังวลว่ามีความเป็นไปได้ที่จะเกิดการพังทลายเนื่องจากอุณหภูมิและการเปลี่ยนแปลงระดับน้ำในบางปี ขณะที่บริษัทผู้บริหารจัดการเขื่อนได้ออกมาแถลงถึงความปลอดภัยเพื่อสร้างความเชื่อมั่น