โอยรัน (Oiran: 花魁) นางคณิกาชั้นสูงในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นซึ่งปัจจุบันไม่มีเหลืออยู่แล้ว มองภายนอก "โอยรัน" หรือ "โออิรัน" อาจดูคล้ายเกอิชาด้วยความสามารถในด้านศิลปะและการบริการลูกค้า


โอยรัน (Oiran: 花魁)
ภาพ: TREkEARTH

แต่สำหรับโอยรันจะก้าวข้ามขอบเขตของการเป็นเกอิชาไปแล้ว ด้วยการขายเรือนร่างที่เรียกว่า "หญิงงามเมือง" หรือ "โสเภณี" นั่นเอง

โอยรันต่างจากคณิกาทั่วไปตรงที่พวกนางคือหญิงงามเมืองระดับท็อปที่อยู่เหนือสุด แม้จะเป็นอาชีพที่ขายเรือนร่างแต่สำหรับชาวญี่ปุ่นนับแต่โบราณจะถือว่าทุกอาชีพมีเกียรติ ศักดิ์ศรีและความภาคภูมิใจ

โดยคำว่า "โอยรัน" จะใช้เรียกหญิงงามเมืองชั้นสูงที่อยู่ในย่านโยชิวาระของนครเอโดะ (กรุงโตเกียว) เท่านั้น

โอยรันจะไม่บริการลูกค้าด้วยความกระฉับกระเฉงเร่งรีบเหมือนเกอิชา แต่จะเป็นฝ่ายเลือกบริการลูกค้าที่ตัวเองรู้สึกพึงพอใจเท่านั้น

การแต่งกายของโอยรันจะอลังการด้วยจำนวนชุดที่สวมทับกันหลายชั้น กรีดเท้าเดินเป็นรูปเลขแปดตามจังหวะกลองไปเป็นขบวนเพื่อแสดงถึงความสูงส่งและสง่างามโดยจะสวมรองเท้าที่สูงประมาณ 1 ฟุต

สำหรับเส้นทางการเป็นหญิงงามเมืองนั้นจะเริ่มตั้งแต่เด็กด้วยการถูกขายเข้ามาในหอคณิกาและทำหน้าที่เป็นเด็กรับใช้คณิการุ่นพี่หรือหากโชคดีก็จะได้รับใช้โอยรันพร้อมกับเรียนรู้วิถีปฏิบัติไปในตัว

เมื่อเด็กรับใช้เริ่มโตขึ้นและถูกพิจารณาแล้วว่ามีแววรุ่งในเส้นทางสายนี้ก็จะได้รับการเลื่อนตำแหน่งสู่การเป็นนางคณิกาต่อไป (ถ้ามีแววนะ)