ถ้ำผาม่อเกา (Mogao Caves: 莫高窟) ประติมากรรมถ้ำพุทธศิลป์แห่งเมืองตุนหวง มณฑลกานซู่ บริเวณจุดยุทธศาสตร์บนเส้นทางสายไหมห่างจากตัวเมืองไปทางตะวันออกเฉียงใต้ราว 25 กิโลเมตร ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมในปี 1987 จากองค์การยูเนสโก


ถ้ำผาม่อเกา (Mogao Caves: 莫高窟)
ภาพ: UNESCO

ถ้ำผาม่อเกาเป็นหนึ่งในสี่ประติมากรรมถ้ำที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของจีน บ้างรู้จักกันในชื่อ "ถ้ำพระพุทธรูปพันองค์" (Caves of the Thousand Buddha: 千佛洞) และ "ถ้ำตุนหวง" (Dunhuang Caves) โดยชื่อ "ถ้ำตุนหวง" นั้นจะหมายรวมไปถึงถ้ำพุทธศิลป์อื่นๆที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกันไปด้วย

ถ้ำผาม่อเกามีความยาวจากเหนือจรดใต้ราว 1,600 เมตร ประกอบด้วยหมู่ถ้ำทั้งสิ้น 492 แห่ง แต่เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมได้เพียงบางแห่งเท่านั้นเพื่อป้องกันไม่ให้ประติมากรรมภายในถ้ำได้รับความเสียหาย

ถ้ำแห่งแรกถูกสร้างขึ้นเมื่อปี 366 เพื่อใช้เป็นสถานปฏิบัติธรรมของชาวพุทธ จากนั้นจึงมีการสร้างถ้ำต่อเติมเรื่อยมาอีกหลายยุคสมัย ภายในถ้ำมีประติมากรรมทางพุทธศาสนาทั้งคัมภีร์ พระพุทธรูปและจิตรกรรมฝาผนังสะท้อนถึงการสืบทอดพุทธศิลป์อันยาวนานนับพันปีของจีน

ภายในถ้ำหมายเลข 17 มีการค้นพบคัมภีร์ทางพุทธศาสนากว่า 40,000 เล่ม แต่น่าเสียดายที่สมบัติล้ำค่านี้ถูกนักสำรวจชาวอังกฤษเชื้อสายฮังการีซื้อไปเป็นจำนวนหลายพันเล่มแล้วนำไปจัดแสดงไว้ในพิพิธภัณฑ์ต่างประเทศ...